Alfons Fortunat Szaniawski, noszący herb Junosza, urodził się 5 marca 1837 roku w Siedlcach. Był z uwagi na swoje osiągnięcia generałem armii rosyjskiej, a także człowiekiem, który aktywnie angażował się w działalność biznesową oraz filantropijną.
Jego życie zakończyło się 20 listopada 1905 roku w Moskwie, gdzie pozostawił po sobie trwały ślad zarówno w sferze wojskowej, jak i społecznej.
Życiorys
Był synem Leona Pawła, urzędnika w Wydziale Kontroli Skarbowej przy sądzie guberni podlaskiej w Siedlcach, oraz Tekli z Filigensów. Kształcił się w kolegium pijarskim w Łukowie. W lutym 1846 roku rozpoczął służbę w Korpusie Kadetów w Tule. Po dwóch latach nauki przeszedł do Konstantynowskiej Szkoły Wojskowej w Petersburgu, gdzie w 1855 roku ukończył naukę z wyróżnieniem jako chorąży.
11 czerwca 1855 roku został przydzielony do przybocznej gwardii cesarskiej Pułku Strzelców Pieszych. Od 1860 roku studiował w Nikołajewskiej Akademii Sztabu Generalnego w Petersburgu, a ukończenie studiów nastąpiło 9 maja 1861, w stopniu podporucznika. 22 stycznia 1862 roku przeniesiono go do Sztabu Generalnego w Petersburgu, a 22 września tego samego roku wszedł do Zarządu Głównego Wojsk Kozackich jako kapitan, pełniąc funkcję starszego adiutanta Sztabu Syberyjskiego Okręgu Wojskowego. Aktywnie uczestniczył w pracach nad legislacją wojskową, kierując kancelarią tymczasowego komitetu ds. kozackiego ustawodawstwa wojskowego.
Był zaangażowany w organizację Amurskiego Wojska Kozackiego. 20 kwietnia 1867 roku awansował na podpułkownika, a dwa lata później na pułkownika. W 1872 roku zawarł związek małżeński z Lidią Rodstwiennow, co spowodowało, że stał się właścicielem znacznej fortuny, wynoszącej milion rubli. Małżeństwo to pozostało bezdzietne. W tym samym roku objął stanowisko naczelnika Wydziału II Głównego Departamentu Wojsk Nieregularnych oraz od kwietnia 1872 roku naczelnika oddziału Zarządu Sztabu Generalnego.
Uczestniczył w pracach komitetu, który zajął się wprowadzeniem obowiązkowego wojska i zasad mobilizacji. 2 marca 1875 roku otrzymał półroczny urlop zdrowotny, który później został przedłużony do dwóch lat. Ze względu na ciągłe problemy zdrowotne, 21 sierpnia 1876 roku został zwolniony ze służby jako generał-major, zachowując jednak prawo noszenia munduru.
Następne lata życia Szaniawski spędził ponownie na Syberii, gdzie założył Towarzystwo Eksploatacji Pól Złotonośnych oraz posiadał udziały w kilku kopalniach złota: Górno-Zejskiej, Daurskiej i Dżolańskiej. Razem z żoną sfinansował budowę gimnazjów w Czycie oraz Błagowieszczeńsku, przeznaczając na ten cel 30 tysięcy rubli, a także założył polską czytelnię. Jego działania wspierały również powstanie szkoły rolniczej na Zabajkalu oraz Żeńskiego Instytutu Medycznego w Petersburgu w 1894 roku, któremu przekazał 200 tysięcy rubli.r.
W Irkucku aktywnie wspierał działalność polskich stowarzyszeń. Około 1898 roku przeniósł się do Moskwy, gdzie nabył dom przy Arbacie, który szybko stał się miejscem spotkań rosyjskiej inteligencji. W lipcu 1905 roku przekazał moskiewskiemu Towarzystwu Pomocy Dobroczynnej Biednym Wyznania Rzymskokatolickiego 40 tysięcy rubli w złocie na założenie polskiej biblioteki w dedykowanym dla niej gmachu, znanym jako Dom Polski (otwartym w 1906 roku), w którym zorganizowane zostały polskie instytucje.
Swój dom oraz grunt o wartości 500 tysięcy rubli zapisał w testamencie Dumie moskiewskiej, aby w tym miejscu powołano Uniwersytet Ludowy. Duma przyjęła ten zapis 29 października 1905 roku. Niestety, stan zdrowia Szaniawskiego ulegał pogorszeniu z powodu rozpoznanego tętniaka aorty, który zagrażał jego życiu przy wysiłku fizycznym lub w chwilach stresu. Generał przebywał głównie w domu, prowadząc szeroką korespondencję i przyjmując gości. Zmarł w Moskwie i został pochowany na cmentarzu monastyru Nowoaleksiejewskiego, który zlikwidowano w 1930 roku.
Bezcenny dorobek Szaniawskiego doceniono również poprzez odznaczenia, w tym ordery: Świętego Stanisława III klasy, Świętej Anny z mieczami II klasy (1866), Świętego Włodzimierza III klasy (1871) oraz brylantowy pierścień cesarski (1873).
Oceń: Alfons Szaniawski