Zygmunt Jastrzębski

---

Życiorys

Wczesne lata

Zygmunt Jastrzębski był potomkiem Henryka oraz Florentyny z Morsztynkiewiczów, którzy byli weteranami powstania styczniowego. Swoją edukację rozpoczął w warszawskim gimnazjum, a następnie, w roku 1901, ukończył z opóźnieniem studia na wydziale prawa Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Już w czasach studenckich aktywnie uczestniczył w nielegalnej działalności w Kole Oświaty Ludowej, co doprowadziło do jego aresztowania w 1898 roku oraz osadzenia w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej.

W 1904 roku podjął pracę w Banku Rosyjsko-Chińskim w Szanghaju po wyjeździe do Chin. Szybko awansował, stając się kierownikiem działu. W roku 1917 objął stanowisko dyrektora wschodniego oddziału tego banku w Szanghaju, a jego działania miały znaczący wpływ na finansowe relacje między Rosją a Chinami. Jastrzębski zainwestował w stworzenie Domu Polskiego w Szanghaju, który miał służyć jako miejsce dla Polaków wracających z Syberii. Uczestniczył w pierwszym zjeździe Polaków z Syberii Wschodniej w 1918 roku w Harbinie, gdzie był pierwszym prezesem Komitetu Polskiego, zajmującym się organizowaniem polskich formacji wojskowych. Jednakże, z powodu problemów zdrowotnych, musiał ustąpić ze swojego stanowiska i na pewien czas wycofał się z aktywności politycznej, udając się na kurację do Francji.

II Rzeczpospolita

Po powrocie do Polski w 1919 roku, Jastrzębski w 1922 roku reprezentował Polskę na międzynarodowych konferencjach gospodarczych w Genui i Hadze. Na polecenie Józefa Piłsudskiego, 3 lipca 1922 roku, został ministrem skarbu w rządzie Artura Śliwińskiego, gdzie zastępował go Stanisław Żaczek do czasu powrotu z konferencji haskiej. Jako minister był postrzegany jako przeciwieństwo Jerzego Michalskiego, który promował walkę o stabilność polskiej marki. Jastrzębski skoncentrował swoją uwagę na sprawach finansowych kraju, sprzeciwiając się zagranicznym pożyczkom jako sposobowi na naprawę skarbu.

Pod jego przewodnictwem wprowadzono ustawę z 18 września 1922 roku dotycząca wypuszczenia 8% państwowej pożyczki złotej oraz rozporządzenie przyjmujące wkłady w walutach obcych do Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej. Były to ruchy, które interpretowano jako brak zaufania wobec waluty krajowej. Pomimo widocznego ożywienia gospodarczego, które w dużej mierze było efektem inflacji, Jastrzębski pozostawał sceptyczny wobec zagranicznych pożyczek, planując skupić się na pożyczce wewnętrznej jako sposobie na osiągnięcie równowagi budżetowej w perspektywie kilku lat.

Jego koncepcja reformy podatkowej obejmowała system oparty na kilku rodzajach podatków: gruntowym, budynkowym, przemysłowym oraz podatku dochodowym. Niestety, jego kadencja w ministerstwie skarbu była oceniana jako niepowodzenie z powodu braku decyzji w zakresie podwyżki podatków oraz niewłaściwego postępowania z pożyczkami, co przyczyniło się do deprecjacji waluty – wartość dolara wzrosła z 4935 marek w dniu objęcia przez niego stanowiska do 17 850 marek, co stało się zjawiskiem niepokojącym dla ekonomistów. Opuszczając stanowisko, Jastrzębski podjął decyzję o dymisji 2 stycznia 1923 roku. W tym samym roku wydał książkę pt. „Eksperymenty czy naprawa skarbu” oraz został pierwszym prezesem Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej Państwa. Jastrzębski brał też czynny udział w komitecie do spraw pomocy dla młodzieży akademickiej.

Zmarł 13 marca 1925 roku w Warszawie, a jego miejsce wiecznego spoczynku znajduje się na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 183, rząd 4, miejsce 29-30). Jego pamięć została uhonorowana w 2022 roku przez Fundację „Stare Powązki”, która zrealizowała projekt renowacji grobów członków rządu II RP, w tym grobu Jastrzębskiego.

Okres pełnienia urzędu ministra

Zygmunt Jastrzębski pełnił funkcję ministra w kilku kluczowych okresach. Jego kadencja obejmowała różne daty i stany pełnienia obowiązków, które są szczególnie istotne dla historii.

• 3 – 7.07.1922,
• p.o. 7- 31.07.1922,
• 31.07 – 14.12.1922,
• p.o. 14 – 16.12.1922,
• 16.12.1922 – 2.01.1923.

---

Oceń: Zygmunt Jastrzębski

---