Henryk Stamatello

---

Życiorys

Henryk Stamatello, postać znana i ceniona, miał swoje korzenie w rodzinie z Włoch. Jego dziadek, Demetrio, pochodził z Apulii, co dodaje ciekawego akcentu w bogatej historii rodziny. Urodził się w Siedlcach, jako syn Stanisława, urzędnika kolejowego, i Władysławy. W 1908 roku zdecydował się na przeprowadzkę do Warszawy, gdzie zamieszkał w osadzie kolejarskiej Nowe Bródno (wówczas jeszcze znajdującej się w gminie Bródno, które nie leżało w granicach stolicy).

Od 1911 do 1915 roku Henryk uczęszczał do II Warszawskiego Gimnazjum Państwowego, gdzie wykładowym językiem był rosyjski. Po pewnym czasie, z uwagi na zawodowe zobowiązania ojca, przeniósł się z rodziną do Moskwy, gdzie uczęszczał do prywatnego gimnazjum rosyjskiego, a następnie, od 1916 roku, do polskiego. W 1918 roku, po powrocie do Polski, kontynuował naukę w Gimnazjum Kazimierza Kulwiecia w Warszawie, a w 1920 roku z sukcesem zdał maturę.

Henryk był osobą aktywną, a jego patriotyzm wyraził się w ochotniczym udziale w wojnie polsko-bolszewickiej, gdzie walczył w oddziałach 18 pułku artylerii ciężkiej, uczestnicząc w bitwie nad Wkrą. W listopadzie 1920 roku został zdemobilizowany w stopniu bombardiera. Nie tylko służył w armii, ale także był harcerzem 20 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej. Uczestniczył w Jamboree w Kopenhadze w 1924 roku, pełniąc rolę oboźnego polskiej drużyny reprezentacyjnej.

W latach 1921–1927 studiował na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej, gdzie uzyskał tytuł inżyniera dróg i mostów. Jego praca dyplomowa koncentrowała się na wodociągach i kanalizacji w Kielcach. Następnie, między 1927 a 1928 rokiem, odbył roczną ochotniczą służbę wojskową w Szkole Podchorążych Saperów w Modlinie. W 1931 roku awansował na stopień podporucznika, a w 1936 roku na porucznika w korpusie oficerów rezerwy inżynierii i saperów.

Po zakończeniu studiów rozpoczął karierę zawodową w Wodociągach Warszawskich, gdzie kierował budową dużych kolektorów metodą tunelową oraz rurociągów tłocznych. W 1938 roku, pracując w Biurze Studiów Kolei Podziemnej w Warszawie, prowadził badania geologiczne do planowanej budowy metra warszawskiego. Po wybuchu drugiej wojny światowej, ponownie zatrudniony w Dyrekcji Wodociągów i Kanalizacji, brał aktywny udział w pracy w tym okresie.

W 1939 roku Henryk wstąpił do Związku Walki Zbrojnej, a później zasilił szeregi Armii Krajowej, gdzie używał pseudonimu Cieślak. Współorganizował batalion „Wigry” oraz stworzył komórkę Armii Krajowej w warszawskim przedsiębiorstwie wodociągów i kanalizacji. Podczas powstania warszawskiego pełnił funkcję komendanta wojskowego personelu podstawowych ośrodków wodociągów i kanalizacji w Wojskowej Służbie Ochrony Powstania.

Po zakończeniu wojny, w latach 1945–1947, Henryk Stamatello zajął stanowisko naczelnika Działu Odbudowy w Dyrekcji Wodociągów i Kanalizacji. Jego praca w Warszawskiej Dyrekcji Odbudowy obejmowała projektowanie tunelu Trasy W-Z, gdzie również pełnił rolę inspektora budowy. Brał udział w ustaleniach związanych z budową schodów ruchomych przy placu Zamkowym oraz zabezpieczeniu kościoła św. Anny przed osuwaniem ziemi w 1949 roku.

Od 1949 roku Henryk związał się na nowo z Politechniką Warszawską, gdzie pracował w Katedrze Mechaniki Gruntów i Fundamentowania, a później kierował Katedrą Budowli Podziemnych na Wydziale Inżynierii Lądowej. Po odejściu na emeryturę w 1972 roku, kontynuował swoją aktywność jako autor licznych publikacji dotyczących budownictwa oraz podręczników akademickich. Był członkiem Towarzystwa Urbanistów Polskich oraz przewodniczącym Komitetu Urbanistyki Zarządu Głównego Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa.

Henryk Stamatello mieszkał w Warszawie, a jego miejsca zamieszkania obejmowały Mariensztat oraz ul. Mariana Langiewicza. Jego życie zakończyło się w Warszawie, gdzie został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 284b wprost-4-11).

Ważniejsze publikacje

Oto zestawienie istotnych publikacji autorstwa Henryka Stamatello:

• Budowa i eksploatacja urządzeń podziemnych w miastach. Warszawa: Instytut Organizacji i Mechanizacji Budownictwa. Ośrodek Wydawniczy, 1962, brak numerów stron w książce,
• Tunele i miejskie budowle podziemne. Warszawa: Arkady, 1970, brak numerów stron w książce,
• Metro w Warszawie. „Kronika Warszawy”, 13 (1 (49)), s. 87–108, 1982. Warszawa.

Ordery i odznaczenia

Henryk Stamatello został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które świadczą o jego zasługach dla kraju. Wśród najważniejszych wyróżnień znajdują się:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 22 lipca 1949 roku,
• Srebrny Krzyż Zasługi, który otrzymał w 1931 roku,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany 19 stycznia 1955 roku.

---

Oceń: Henryk Stamatello

---