Józef Olędzki (1894–1941)

Wojsko i służby mundurowe

Józef Olędzki, urodzony 18 września 1894 roku w Siedlcach, to postać, która zapisała się w historii jako major dyplomowany piechoty Wojska Polskiego w czasie II Rzeczypospolitej. Jego życie, niestety, zakończyło się tragicznie – zmarł 20 maja 1941 roku w Mińsku w Białoruskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej.

Był on również działaczem niepodległościowym, który w istotny sposób przyczynił się do walki o suwerenność Polski. Jego działania oraz odwaga miały duże znaczenie w kontekście turbulentnych czasów, jakie przeżywał nasz kraj. Olędzki stał się również jedną z wielu ofiar sowieckich represji, które dotknęły wielu Polaków w tamtym okresie.

Życiorys

Józef Olędzki przyszedł na świat 18 września 1894 roku w Siedlcach, będąc potomkiem Aleksandra i Teodory z Ganowskich. W jego rodzinie znalazło się pięcioro rodzeństwa; czterej bracia – Stanisław, Jerzy, Ludwik i Wacław (który urodził się 16 czerwca 1899 roku w Siedlcach i był urzędnikiem skarbowym odznaczonym Medalem Niepodległości) oraz siostra Wanda.

Józef aktywnie uczestniczył w Polskiej Organizacji Wojskowej, zdobywając stopień podchorążego. Jego służba w Wojsku Polskim rozpoczęła się 29 listopada 1918 roku, kiedy to dołączył do 22 pułku piechoty. Następnie został przeniesiony do batalionu zapasowego 34 pułku piechoty, a w III kwartale 1920 roku trafił do batalionu zapasowego 22 pułku piechoty, gdzie posiadał rangę podporucznika. W wyniku dalszych awansów, został warunkowo mianowany porucznikiem. Na mocy dekretu Naczelnego Wodza z 21 grudnia 1920 roku, Józef otrzymał tytuł porucznika piechoty, co miało miejsce z dniem 1 kwietnia 1920 roku, jako żołnierz z grupy byłych Legionów Polskich.

Na dzień 1 czerwca 1921 roku pełnił służbę w stopniu porucznika w 22 pułku piechoty. W wyniku dekretu Naczelnika Państwa z 3 maja 1922 roku, został zweryfikowany w tym samym stopniu z datą starszeństwa przypadającą na 1 czerwca 1919 roku, zajmując przy tym 1639. lokatę w korpusie oficerów piechoty. W 1923 roku, pełniąc funkcję nadetatowego oficera 22 pułku piechoty, był także oficerem placu w Siedlcach, gdzie zajmował 1464. lokatę wśród poruczników piechoty.

Od 1924 roku Józef Olędzki był słuchaczem I Rocznika Wyższej Szkoły Wojennej. W tym okresie zajął 607. lokatę pośród poruczników korpusu piechoty, pozostając oficerem nadetatowym 22 pułku piechoty. Po zakończeniu nauki uzyskał tytuł oficera Sztabu Generalnego (SG) i dnia 11 października 1926 roku został przydzielony do 3 Dywizji Piechoty Legionów.

Awans na stopień kapitana, z dniem 1 stycznia 1927 roku oraz 106. lokatą w korpusie oficerów piechoty, uzyskał na mocy zarządzenia Prezydenta RP Ignacego Mościckiego z 12 kwietnia 1927 roku. W czerwcu tego samego roku zostało ogłoszone przydzielenie kpt. Józefa Olędzkiego do Oddziału I Sztabu Generalnego, gdzie pełnił funkcję referenta. Dalsze lata służby to m.in. ówczesne awanse oraz zajmowanie różnych miejsc w hierarchii oficerów piechoty, aż do czasu, gdy w roku 1932, jako kapitan dyplomowany, brał udział w pracach Sztabu Głównego.

W 1934 roku objął stanowisko szefa Ekspozytury Nr 1 Oddziału II Sztabu Generalnego WP, gdzie prowadził wywiad przeciwko ZSRR oraz innym krajom sąsiadującym. Do czerwca 1935 roku zajmował 936. lokatę łączną wśród kapitanów piechoty, a dowodząc obszarem operacyjnym, kierował pracami do 1936 roku. Następnie przeszedł do 30 pułku piechoty w Warszawie, a dnia 19 marca 1937 roku został awansowany na stopień majora piechoty, utrzymując 57. lokatę w swoim starszeństwie.

W marcu 1939 roku objął funkcję kierownika Referatu Operacyjnego w Wojskowym Instytucie Geograficznym. Tego samego dnia, mjr dypl. Józef Olędzki został przeniesiony na stanowisko szefa Oddziału II Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew”. Mimo planowanej roli, w czasie kampanii wrześniowej nie pełnił tej funkcji, jednak zamiast tego uniknął niemieckiej niewoli, a po wydarzeniach we wrześniu 1939 roku został internowany na Litwie.

W wyniku dalszego internowania został przewieziony do obozu na terytorium Łotwy. Po sierpniu 1940 roku, polscy internowani zostali przejęci przez Sowietów i przeniesieni do obozu juchnowskiego. Dnia 1 listopada 1940 roku Józef Olędzki został aresztowany przez Rosjan i przewieziony do Mińska, gdzie 5 lutego 1941 roku sporządzono przeciwko niemu akt oskarżenia. Na podstawie wyroku Trybunału Wojennego Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej z dnia 27 marca 1941 roku, Józef Olędzki otrzymał karę śmierci, która została potwierdzona przez Wojskowe Kolegium Sądu Najwyższego ZSRR 21 kwietnia tego samego roku. Wyrok został wykonany 20 maja 1941 roku w Mińsku na terenie Białoruskiej SRR. W 1995 roku Sąd Najwyższy Republiki Białorusi zrehabilitował mjr Józefa Olędzkiego.

Józef Olędzki był mężem Ireny i ojcem dwóch synów: Andrzeja (urodzonego w 1928 roku) oraz Jacka (ur. 1933), którzy obaj osiągnęli tytuły naukowe profesorów.

Ordery i odznaczenia

Józef Olędzki, znany ze swojego zaangażowania w obronę niezależności, był odznaczany licznymi wyróżnieniami za swoje zasługi dla kraju. Poniżej przedstawione są niektóre z jego najważniejszych odznaczeń:

  • Krzyż Niepodległości, przyznany 12 marca 1931 roku,
  • Krzyż Walecznych otrzymany trzykrotnie,
  • Srebrny Krzyż Zasługi, przyznany 19 marca 1931 roku,
  • Odznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowej.

Przypisy

  1. Postanowienie o umorzeniu śledztwa z dnia 09.07.2018 r.
  2. Skóra i Skubisz 2016 r., s. 175.
  3. Ulatowski 2013 r., s. 255.
  4. Ulatowski 2013 r., s. 252.
  5. Rybka i Stepan 2006 r., s. 29.
  6. Rybka i Stepan 2006 r., s. 495.
  7. Kryska-Karski 1996 r., s. 298.
  8. Majorkiewicz 1983 r., s. 262.
  9. M.P. z 1938 r. nr 177, poz. 323.
  10. M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  11. M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 103 „za zasługi na polu organizacji wojska”.
  12. Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 13 z 09.12.1932 r., s. 416.
  13. Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1935 r., s. 60.
  14. Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1933 r., s. 62.
  15. Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 11 z 07.06.1934 r., s. 155.
  16. Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1930 r., s. 109.
  17. Rocznik oficerski 1932 r., s. 63.
  18. Rocznik oficerski 1928 r., s. 140.
  19. Rocznik oficerski 1928 r., s. 222.
  20. Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 42 z 11.10.1926 r., s. 341.
  21. Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 34 z 08.09.1920 r., s. 847.
  22. Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 49 z 22.12.1920 r., s. 1380.
  23. Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 16 z 11.06.1927 r., s. 167.
  24. Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 13 z 20.04.1927 r., s. 122.

Oceń: Józef Olędzki (1894–1941)

★★★★★
Średnia ocena:4.85 Liczba ocen:13