Anna Salomea Wanda Zawadzka, znana również jako Anna Żeromska, to niezwykle interesująca postać w polskiej sztuce. Urodziła się 11 lipca 1888 roku w Siedlcach, gdzie zaczęły się jej pierwsze artystyczne kroki.
Jako malarka zyskała uznanie nie tylko za swoje talent, ale także za więzy, które łączyły ją z wybitnym pisarzem Stefanem Żeromskim. Była uznawana przez niego za swoją oficjalną żonę, co dodaje głębi jej postaci zarówno w kontekście osobistym, jak i artystycznym.
Anna Zawadzka zmarła 14 lipca 1983 roku w Konstancinie-Jeziornie, pozostawiając po sobie dorobek artystyczny i pamięć, która do dziś inspiruje wielu twórców.
Życiorys
Anna Zawadzka przyszła na świat w rodzinie, której członkami byli siedlecki rejent, Antoni Zawadzki, oraz pianistka Maria z Wrotnowskich. Po stracie ojca, razem z matką oraz siostrami, Natalią i Anielą, przeniosła się do Warszawy. Tam ukończyła pensję Natalii Porazińskiej, a następnie rozpoczęła studia w Szkole Sztuk Pięknych. Po zdobyciu wykształcenia w warszawskiej uczelni kontynuowała kształcenie w Paryżu.
W 1908 roku, po powrocie do Warszawy, nawiązała znajomość z pisarzem Stefanem Żeromskim, a rok później ponownie udała się do Paryża. W tym okresie Żeromski postanowił opuścić swoją żonę, co wzbudziło niemały skandal towarzyski. Przebywając nad Sekwaną, Zawadzka zajmowała się ilustrowaniem dwóch powieści swojego partnera: Wiernej rzeki oraz Urody życia.
31 maja 1913 roku, w San Gervasio koło Florencji, urodziła córkę, Monikę Wincentynę Marię, która zmarła w 2001 roku. W metryce tej dziecka zapisano, że pochodziło z małżeństwa Anny i Stefana Żeromskich, a od tego czasu artystka zaczęła używać nazwiska Żeromska. W 1920 roku Stefan Żeromski nabył willę „Świt” w Konstancinie, gdzie Anna zamieszkała wraz z córką. Mimo że nigdy nie formalizowali swojego związku, Żeromski w swoim testamencie uznał Annę za swoją żonę, zapisując jej cały swój majątek oraz majątek Moniki.
Po śmierci pisarza Anna zajmowała się ilustrowaniem jego dzieł oraz pisaniem wspomnień i pamiętników. W 1945 roku, przy współpracy z pracownikami Biura Odbudowy Stolicy, wskazała miejsce na Starym Mieście, gdzie były ukryte rękopisy Żeromskiego, co umożliwiło ich odnalezienie i wydobycie.
Artystka spoczęła na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie (F/4/1).
Przypisy
- Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020 r., s. 110.
- Wirtualna Polska MediaW.P.M. S.A, Tajemnica "żony" Stefana Żeromskiego - nowe dokumenty [online], wiadomosci.wp.pl, 19.09.2010 r. [dostęp 02.03.2019 r.]
- „Biuletyn historii sztuki”, 42, Państwowy Instytut Sztuki, 1980 r., s. 197.
- Ziejka, Franciszek, Poeci, misjonarze, uczeni: z dziejów kultury i literatury polskiej, Kraków: Universitas, 1998 r., ISBN 83-7052-874-0.
- Monika.M. Spławska-Murmyło, Ilustrowany leksykon pisarzy i poetów polskich, Wrocław: Adamus, 2007 r., ISBN 978-83-60333-25-9.
- a b c Podniesińska, Elżbieta, Miejska Biblioteka Publiczna (Siedlce), Żeromski, Siedlce i ... róże, Siedlce: Miejska Biblioteka Publiczna, 2013 r., ISBN 978-83-926401-9-6.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Józef Mondschein | Kamila Boruta | Tomasz Pietrasiewicz | Jarosław Kamiński (pisarz) | Jerzy Koszutski | Józef Głodowski | Andrzej Fogiel | Joanna Żółkowska | Mieczysław Baryłko | Marcin Sójka | Przemysław Truściński | Marcin Mroczek | Jacek Woszczerowicz | Robert Rogalski (1920–2020) | Janusz Królik | Michał Boruciński | Zofia Garbaczewska-Pawlikowska | Teresa Brzóskiewicz | Rafał Zbieć | Teresa KruczekOceń: Anna Zawadzka (malarka)