Maria Lewicka (historyk sztuki)

---

Życiorys

Maria Lewicka, wybitna historyk sztuki, urodziła się w Siedlcach, a swoje dzieciństwo spędziła także w Lublinie. Niestety, po rozpoczęciu II wojny światowej, wraz z najbliższymi, musiała opuścić swój dom. Było to spowodowane prześladowaniami ze strony niemieckich władz okupacyjnych, które poszukiwały jej ojca, Stefana Kozłowskiego, ówczesnego urzędnika. W wyniku tego Maria znalazła się w Zamku Lubelskim, gdzie na krótko została zatrzymana.

Dzięki skutecznym działaniom, polegającym na przekupieniu strażników, udało jej się wydostać z aresztu. Po tej przygodzie wyjechała do Warszawy, posługując się zmienionym nazwiskiem. W stolicy dołączyła do Armii Krajowej, gdzie przyjęła pseudonim Masia. Maria brała udział w tajnych kompletach, które pozwoliły jej na uzyskanie matury.

W czasie powstania warszawskiego pełniła funkcję łączniczki w placówce zlokalizowanej przy ulicy Jasnej 10. Po klęsce powstania zdołała wydostać się z niemal zrujnowanego miasta.

Po wojnie przeniosła się do Krakowa, gdzie rozpoczęła studia na kierunku historia sztuki w Uniwersytecie Jagiellońskim. Jednak już po dwóch latach wróciła do stolicy, aby kontynuować naukę oraz ukończyć studia na Uniwersytecie Warszawskim. Jej praca magisterska, poświęcona artystowi Bernardo Morando, została napisana pod kierunkiem prof. Stanisława Lorentza.

Przez ponad trzy dekady pracowała w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk, gdzie jej zadaniem była inwentaryzacja zabytków. W ramach swojej pracy zajmowała się między innymi dokumentowaniem Starego Miasta w Warszawie i współtworzeniem katalogów zabytków.

Jako autorka, Maria Lewicka przyczyniła się do popularyzacji wiedzy o historii sztuki oraz zabytkach poprzez wiele książek i artykułów. Wśród jej publikacji znalazły się także przewodniki po warszawskim Starym Mieście. Współpracowała z wydaniem Piękno ocalone, które dotyczyło XVI-wiecznego przewodnika po Warszawie autorstwa Adama Jarzębskiego. W okresie swojej kariery była aktywną autorką ponad 20 artykułów w miesięczniku „Spotkania z Zabytkami”.

Po jej śmierci, Maria została pochowana na starym cmentarzu na Służewie przy ul. Fosa w Warszawie.

Życie prywatne

W 1947 roku Maria Lewicka zawarła związek małżeński z Bohdanem Lewickim, który był inżynierem budownictwa oraz osiągnął tytuł profesora. Para wychowała dwoje dzieci, w tym Annę Lewicką-Morawską, która podążyła śladami matki i również została historykiem sztuki, zasiadając na wykładach w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Drugim dzieckiem Marii jest Paweł Lewicki, profesor psychologii na Uniwersytecie w Tulsa, znajdującym się w stanie Oklahoma.

Rodzina mieszkała w Warszawie, na urokliwym osiedlu Mokotowie, które jest znane ze swojej zieleni oraz bliskości do kulturalnych atrakcji stolicy.

Publikacje

Publikacje naukowe

Maria Lewicka jest autorką wielu znaczących prac naukowych, w tym:

• Bernardo Morando, Państwowe Wydawnictwa Techniczne, 1952,
• Bernardo Morando, Neripotzza Editore, Wenecja 1959.

Publikacje popularnonaukowe

W swoich publikacjach popularnonaukowych poruszała różnorodne tematy związane z dziedzictwem kulturowym:

• Dole i niedole arrasów wawelskich, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1972,
• W świecie zabytków sztuki, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1976 (Nagroda Konserwatora Zabytków),
• W kręgu architektury, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1976,
• Piękno ocalone. Z Jarzębskim po współczesnej Warszawie (wspólnie z Barbarą Szymanowską), Państwowe Wydawnictwa Naukowe, 1982 (Nagroda za najlepsze varsavianum roku).

Przewodniki

W zakresie przewodników turystycznych stworzyła również cenne publikacje:

• Atlas Architektury Starego Miasta w Warszawie, Arkady 1992 (tłumaczenie angielskie, francuskie, niemieckie),
• Rynek Starego Miasta w Warszawie, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992 (tłumaczenie niemieckie, francuskie i angielskie),
• Wokół placu Zamkowego, PWN, 1993.

---

Oceń: Maria Lewicka (historyk sztuki)

---