Oskar Flatt

---

Wykształcenie i praca zawodowa

Oskar Flatt swoją edukację rozpoczął w gimnazjum, dzisiejszym I Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Chrobrego, które znajduje się w Piotrkowie Trybunalskim. Interesującym faktem jest, że jego ojciec, Bogumił Flatt, pełnił tam rolę nauczyciela języka niemieckiego.

Po ukończeniu nauki zdecydował się na karierę w administracji. Swój pierwszy etap zawodowy rozpoczął jako urzędnik w rządzie gubernialnym w Warszawie, a później przeszedł do pracy w kolejach, gdzie pełnił funkcje urzędnicze. Z czasem awansował na wyższego urzędnika, a nawet na dyrektora w Kolei Żelaznej Libawskiej, która była jedną z najdłuższych linii kolejowych w ówczesnej Rosji.

W 1866 roku Oskar Flatt publikował swoje artykuły w „Tygodniku Ilustrowanym”, poruszając tematykę Kolei Żelaznej Fabryczno-Łódzkiej. Można zauważyć, że pisząc o tej kolei, wydawał się mieć pewne profesjonalne powiązania z tym projektem, chociaż istnieje możliwość, że jego pisarska aktywność była jedynie skutkiem jego pasji do krajoznawstwa, którą rozwijał równolegle do swoich obowiązków zawodowych.

Zainteresowania pozazawodowe

Oskar Flatt był nie tylko uznawanym dziennikarzem, ale również literatem, krytykiem literackim oraz zafascynowanym krajobrazem rodzimym podróżnikiem. Jego przygoda z dziennikarstwem rozpoczęła się w 1849 roku, kiedy to poświęcił się pracy w „Gazecie Codziennej”, która w 1862 roku zmieniła nazwę na „Gazetę Polską”. Flatt, sygnując swoje teksty literą F, przyczynił się do ukazania wielu prawd o jego ojczyźnie poprzez swoje liczne korespondencje terenowe.

Był osobą o szerokich zainteresowaniach, a także człowiekiem z temperamentalnym podejściem do życia. W miarę upływu czasu stał się znanym znawcą polskiej ziemi, autorem setek artykułów oraz publikacji dotyczących różnych dziedzin, takich jak historia, geografia czy etnografia. Jego podejście do obowiązków zawsze było sumienne, a czas wolny oddawał z pasją różnorodnym działaniom pozazawodowym, korzystając z braku obowiązków rodzinnych.

Flatt miał niezliczone możliwości obserwacji i analizy życia gospodarczego i społecznego dzięki swoim licznym podróżom. Jego ciekawość świata prowadziła go do poznawania zarówno zwykłych ludzi, jak i kultury oraz historii wielu regionów Polski, które wówczas znajdowały się pod okupacją obcych mocarstw. Z pasją badał współczesne problemy gospodarcze oraz socjalne, a jego analizy oferowały wnikliwe spojrzenie na różnorodność życia społecznego.

Był zapalonym krajoznawcą, wówczas zwanym „wielbicielem swojszczyzny”, badającym celnie zarówno historię, jak i folklor, tradycje oraz pieśni ludowe Polaków. Nie stronił od podróżowania różnorodnymi środkami transportu, od kolei po łodzie parowe, a także dyliżansy i furmanki. Jego trasy obejmowały całe Królestwo Polskie oraz ziemie zaboru pruskiego, rosyjskiego i austriackiego, a także obszary takie jak Mazowsze, Kujawy, Pomorze, Podlasie oraz Tatry.

W 1855 roku w „Gazecie Codziennej” ukazała się jego relacja zatytułowana „Jarmark w Łowiczu”, w której odzwierciedlił lokalne obyczaje oraz jarmarki. Angażował się w organizowanie wystaw i konkursów rolniczych, co potwierdzało jego praktyczne podejście do rzeczywistości i wizję postępu w nauce oraz technologiach. W czasach, gdy takie podejście do innowacji nie było powszechne, Flatt stał się prekursorem pozytywizmu, przyczyniając się do nowoczesnego myślenia.

Jednym z obszarów, który szczególnie przyciągał jego uwagę, był krajowy „fenomen przemysłowy” – Łódź, wschodząca stolica przemysłu bawełnianego. Flatt stworzył wiele artykułów poświęconych Łodzi, a jego prace, w tym części „Opisu miasta Łodzi”, powstały w 1852 roku, stanowiły znakomity dokument dla przyszłych badań nad tym regionem.

Flatt miał także liczne związki z Łodzią. Jako naczelnik Kancelarii Prezesa Rady Zarządzającej Towarzystwa Drogi Żelaznej Fabryczno-Łódzkiej, w dniu 19 listopada 1866 roku, zredagował odpowiedź do Magistratu w Łodzi w związku z ograniczeniami dotyczącymi transportu. Odnosił się tam do problemów związanych z lokalizacją przejazdów pod torami kolejowymi na ulicach, takich jak ul. J. Kilińskiego oraz ul. H. Sienkiewicza. Jego pismo stanowiło dowód znakomitej znajomości lokalnych realiów oraz historii Łodzi, ukazując liczne trudności związane z budową infrastruktury kolejowej w tym regionie.

Publikacje

Oskar Flatt jest autorem wielu znaczących publikacji, a jego twórczość obejmuje zarówno artykuły, jak i książki. Wśród najbardziej istotnych dzieł, które zasługują na szczegółowe omówienie, znajdują się:

• Opis Piotrkowa Trybunalskiego pod względem historycznym i statystycznym – opublikowany w odcinkach w „Gazecie Rolniczej, Przemysłowej i Handlowej” od 17 lutego do 25 maja 1850 roku w numerach 7-11 oraz 18-21. Później dzieło to zostało wydane jako samodzielna publikacja w tym samym roku.
• Opis miasta Łodzi pod względem historycznym, statystycznym i przemysłowym – publikacja z 1852 roku, która również została wydana w odcinkach w „Gazecie Rolniczej, Przemysłowej i Handlowej” w numerach 27-29, 31-34, 36-39, 43-45 oraz 47-48. Samodzielne wydanie ukazało się w 1853 roku dzięki „Gazecie Codziennej”.
• Wspomnienia z wycieczki grudniowej w Mazowsze – ta publikacja z 1852 roku liczyła 34 strony i jest dostępna w Cyfrowej Bibliotece Narodowej Polona.
• Brzegi Wisły od Warszawy do Ciechocinka z dopełniającym poglądem na przestrzeń od Torunia do Gdańska – przewodnik żeglugi parowej wydany w Warszawie w 1854 roku, z 116 stronami oraz mapką „Koryto Wisły od Płocka do Torunia”, również dostępny w zasobach Cyfrowej Biblioteki Narodowej Polona.
• Gawędy i notatki z podróży – wydana w 1855 roku publikacja licząca 185 stron, opublikowana przez drukarnię „Gazety Codziennej” i dostępna w Cyfrowej Bibliotece Narodowej Polona.
• Piotrków dziś i przed dwudziestu laty – artykuł opublikowany w Kalendarzu Astronomiczno-Gospodarczym na rok 1854 autorstwa Jana Jaworskiego, obejmujący strony 115-123.

Wszystkie te publikacje stanowią ważny wkład w polską literaturę i historię, ukazując nie tylko zainteresowania autora, ale także procesy zachodzące w ówczesnej Polsce.

---

Oceń: Oskar Flatt

---