Maria Gorzechowska to postać o niezwykłej historii, która zdecydowanie zasługuje na uwagę. Urodziła się 27 listopada 1883 roku w Siedlcach, a swoją żywotność zakończyła 2 grudnia 1961 roku w Łodzi. Była osobą wyjątkową, której działalność obejmowała wiele dziedzin.
W ciągu swojego życia pełniła różnorodne role, w tym nauczycielki, co pozwoliło jej wykształcić wiele pokoleń uczniów. Oprócz kształcenia młodzieży, aktywnie angażowała się w działalność społeczną, przyczyniając się do rozwoju lokalnych społeczności.
Maria Gorzechowska była również bibliotekarką, dbając o rozwój literacki i kulturalny swojego otoczenia, a jej talent literacki przejawiał się w twórczości poetyckiej. Wiersze i inne formy literackie, które tworzyła, stanowią ważny element jej dorobku artystycznego.
Życiorys
Maria Gorzechowska pochodziła z rodziny z tradycjami, gdzie jej ojciec, Henryk Adolf (zm. 1878), był urzędnikiem oraz uczestnikiem powstania z 1863 roku. Jej matką była Zofia, z domu Tonkel-Ślepowron. W rodzinie miała braci: Jana, znanego jako „Jur”, który był członkiem Organizacji Bojowej PPS i generałem brygady, a w latach 1922–1929 był mężem Zofii Nałkowskiej; Henryka – porucznika kawalerii Wojska Polskiego, tragicznego świadka zbrodni katyńskiej; oraz Józefa (1880–1966), który później pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Ponadto, miała dwie siostry: Helenę, żonę Ziemęcką (1894–1972) oraz Zofię, po mężu Pogorzelską (zm. 1975).
W latach 1900–1905 Maria odbyła studia z zakresu historii, historii literatury oraz filozofii na Uniwersytecie Latającym w Warszawie. Kontynuowała naukę w Towarzystwie Kursów Naukowych oraz na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1910–1911. Od 1900 roku podjęła pracę nauczycielki w Warszawie, a jednocześnie prowadziła jedną z czytelń Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności oraz organizowała nielegalne bibliotek dla robotników.
W latach 1906–1910 pełniła funkcję bibliotekarki w Bibliotece Kolejowej Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. Potem, od grudnia 1911 do połowy 1913 roku, pracowała w Wydziale Czytelń WTD. Następnie w latach 1913–1914 była związana z Biblioteką Ordynacji Krasińskich. W 1915 roku objęła kierownictwo Wydziału Czytelń WTD, biorąc aktywny udział w tworzeniu jednolitej sieci bibliotek oświatowych.
Od 1922 roku pełniła rolę dyrektora Towarzystwa Bibliotek Powszechnych w Warszawie, które miało na celu unifikację bibliotek, w tym Towarzystwa Czytelń m. Warszawy i innych organizacji. Po przejęciu bibliotek przez Zarząd Miejski w 1935 roku z sukcesem wprowadziła nowoczesne metody pracy oraz skupiała się na podnoszeniu kwalifikacji personelu, współorganizując kursy bibliotekarskie, na których prowadziła wykłady z historii literatury, mając imponującą wiedzę w tej dziedzinie.
Od 1917 roku była członkinią Związku Bibliotekarzy Polskich, aktywnie uczestnicząc w Sekcji Bibliotek Powszechnych oraz Komisji Katalogowej ZBP. Po przejściu na emeryturę w 1936 roku, podczas powstania warszawskiego pozostała w stolicy. Po Warszawie 6 października 1944 roku, przebywała w Pionkach pod Radomiem od 15 października 1944 do 30 kwietnia 1946 roku, pracując w Komitecie Opieki Społecznej. Następnie zaangażowała się w pracę w Bibliotece Towarzystwa Naukowego Lekarskiego oraz w Bibliotece Akademii Medycznej w Łodzi (1950–1958), którą współtworzyła.
Ordery i odznaczenia
W życiorysie Marii Gorzechowskiej znajdują się znakomite osiągnięcia związane z odznaczeniami. Osoba ta otrzymała:
- krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- odznaczenie przyznane dwukrotnie: po raz pierwszy 30 kwietnia 1925 roku oraz ponownie w 1958 roku.
Publikacje
Oto wybrane publikacje Marii Gorzechowskiej, które stanowią znaczący wkład w literaturę dla dzieci i młodzieży.
- 1918 – Katalog minimalny książek dla dzieci i młodzieży – współautorka,
- 1922 – Katalog podstawowy książek dla biblijotek powszechnych,
- 2018 (1945 – rękopis) – O Szczurku-Krokodylku. Dla szczurów i nie-szczurów od lat 7 do 77. Wybór wierszy dla dzieci, wyd. Marruda, ilustr. Anna Rudnicka-Litwinek.
Przypisy
- Tajemnice pani Marii przechowane przez 70 lat [online], wyborcza.pl [dostęp 10.03.2023 r.]
- Maria Gorzechowska [online], geni_family_tree [dostęp 10.03.2023 r.]
- Odznaczenia na jubileusz Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy. „Bibliotekarz”. Rok XXV (Nr 4), s. 128, 1958. Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. [dostęp 10.03.2023 r.]
- Jadwiga Piotrowska: Biblioteki Uczelni Medycznych BIBLIOTEKA GŁÓWNA AKADEMII MEDYCZNEJ W ŁODZI (1950–2002). Kronikarz: semestralny biuletyn informacyjny Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 2006/2007 R. 5 nr 2(10) s. 217.
- a b c d e Irena Treichel (red.): Słownik pracowników książki polskiej. Warszawa ; Łódź : Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972 s. 280.
- M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 436 „za zasługi na polu pracy społecznej i pedagogicznej”.
- MariaM. Gorzechowska MariaM., JadwigaJ. Ostromęcka JadwigaJ., Katalog podstawowy książek dla bibljotek powszechnych, Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Bibljotek Powszechnych, 1922 .
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Adam Bobryk | Włodzimierz Jastrzębski (historyk) | Hanna Chorążyna | Alicja Irena Breymeyer | Jerzy Gąssowski | Antoni Auleitner | Marta Rzewuska-Frankowska | Agata Kot-Wasik | Zbigniew Lorkiewicz | Marek Konopczyński | Hieronim Grala | Eugeniusz Frankowski | Lech Grabowski | Tamara Zacharuk | Jerzy Wiszniewski (hydrobiolog) | Antoni Winter | Oskar Flatt | Zdzisław Stefanoff | Maciej Cmoch | Krzysztof SkwierczyńskiOceń: Maria Gorzechowska