Witold Dederko

---

Życiorys

Witold Dederko przyszedł na świat w rodzinie Dederków, noszącej herb własny. Był synem Mariana, który z pasją zajmował się fotografią oraz Janiny Rozalii z Sakowiczów, znanej jako pierwsza przewodnicząca Koła Polek w Białymstoku w latach 1918–1919. Jego historia rodzinna jest niezwykle bogata, ponieważ wnuks Sabota Dederki (1842–1900), który był zarówno powstańcem styczniowym, jak i zesłańcem.

W latach 20. XX wieku, jego zainteresowania powiązały go z Polskim Towarzystwem Miłośników Fotografii. Pracował w rodzinnym studio, a od 1929 roku obejmował stanowisko kierownika reportażu w Polskiej Agencji Telegraficznej. Ponadto, od 1931 roku był członkiem Fotoklubu Polskiego, a w latach 1938–1939 także Fotoklubu Warszawskiego. Posiadał szereg osiągnięć, w tym rolę kierownika laboratorium oraz przedstawiciela firmy Kodak w Warszawie.

Jego kariera fotograficzna obejmowała również pracę w wydziale fotografii lotniczej w Wyższej Szkole Lotniczej. Dederko miał na swoim koncie kilka istotnych inicjatyw, z których szczególne znaczenie miały: założenie Grupy Zieloni, Grupy Przedszkole oraz Eksperymentalnego Ośrodka Szkoleniowego Fotografii Artystycznej EOS.

Po zakończeniu II wojny światowej, całkowicie poświęcił się zarówno pracy artystycznej, jak i dydaktycznej. Był wykładowcą fotografii w warszawskim Technikum Fotograficznym, a także w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi. Prowadził również rubrykę zatytułowaną Gawędy o kompozycji, publikując artykuły w miesięczniku „Fotografia”. Jako autor, stworzył 12 książek, które koncentrują się na zagadnieniach związanych z fotografią.

W 1947 roku stał się członkiem założycielem ZPAF, a od 1956 roku zasiadał w Zarządzie Polskiego Towarzystwa Fotograficznego. Niestety, jego życie zakończyło się w Warszawie, a jego ciało spoczywa na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w kwaterze A17-7-7.

Warto również dodać, że jego syn, Szymon Dederko, urodzony w 1958 roku, również poszedł w ślady ojca, zostając fotografikiem.

Twórczość

Witold Dederko pozostawił znaczący ślad w polskiej literaturze fotograficznej, a jego dzieła są cenione przez zarówno profesjonalistów, jak i fotoamatorów. Jego twórczość obejmuje szereg książek i publikacji, które poruszają różnorodne aspekty fotografii.

• Łopatą do głowy, czyli Rozmowy Tadeusza Pstrykowicza z jego wujem profesorem Panchrockim – 1958,
• Elementy kompozycji fotograficznej – 1960 (wznowiona w 2017 roku jako O kompozycji w fotografii – ISBN 978-83-924694-6-9),
• Oświetlenie w fotografii – 1963, 1970, 1972 (zaktualizowana wersja pod tytułem Światło i cień w fotografii pojawiła się w latach 2006, 2008 i 2017),
• O fotografowaniu prawie wszystko: poradnik instruktora (dwutomowy, wspólnie z Andrzejem Pytlińskim) – 1968, 1970,
• Fotografowanie architektury – 1971 (part I ukazała się jako część O fotografowaniu architektury, część II napisał Cezary Dybowski. ISBN 978-83-924694-8-3),
• Guma warszawska: chromianowa technika fotograficzna – 1983,
• Warsztat techniczny artysty fotografa – 1985,
• Sztuka fotografowania – 1986, 2009,
• Przedmiot rzeczywisty i jego obraz – 1989, 2007.

Autor również napisał książkę Jak fotografować Druhem, która jest przystępnym przewodnikiem przeznaczonym dla młodszych entuzjastów fotografii. Publikacja ta dostarcza nie tylko instrukcji dotyczących obsługi aparatu, ale również podstawowej wiedzy fotograficznej.

W 2006 roku Polskie Wydawnictwo Fotograficzne wydało nową wersję Oświetlenia w fotografii, która została zatytułowana Światło i cień w fotografii. Następnie w 2007 roku miała miejsce publikacja Przedmiotu rzeczywistego i jego obrazu, a w 2009 roku ukazała się uzupełniona edycja Sztuki fotografowania, wzbogacona o fotografie Dederki.

W 2017 roku wydawnictwo kontynuowało wznowienia jego prac, prezentując nową wersję Elementów… jako O kompozycji w fotografii (ISBN 978-83-924694-6-9) oraz kolejną edycję książki Światło i cień w fotografii (ISBN 978-83-924694-7-6). Ostatnia publikacja, O fotografowaniu architektury (ISBN 978-83-924694-8-3), zawiera oryginalny tekst Dederki w części I, a część II jest autorstwa Cezarego Dybowskiego, który dostarcza aktualnej wiedzy na temat fotografowania architektury.

Warto dodać, że Witold Dederko nie tylko zajmował się pisaniem książek, ale także, jako niezawodowy aktor, występował w rolach epizodycznych i drugoplanowych.

Filmografia

Witold Dederko ma na swoim koncie bogaty dorobek filmowy, który obejmuje wiele ról w różnorodnych produkcjach. Jego kariery nie można zrozumieć bez uwzględnienia poniższej listy produkcji filmowych oraz telewizyjnych, w których wystąpił.

• 1966: Ktokolwiek wie… jako „Inspektor”,
• 1967: Skok jako Zientara,
• 1967: Ślepy tor jako pasażer, grajek,
• 1968: Przekładaniec jako handlarz narządami pod szpitalem,
• 1968: Wniebowstąpienie jako mężczyzna słuchający obwieszczenia o rozstrzelaniu Polaków,
• 1968: Wszystko na sprzedaż jako taksówkarz,
• 1969: Polowanie na muchy jako sąsiad odlewający od Włodków mleko,
• 1970: Abel, twój brat jako pan Jonasz,
• 1970: Album polski jako mężczyzna w mieszkaniu Marii,
• 1970: Doktor Ewa (serial tv) jako staruszek (odc. 8),
• 1970: Kaszëbë jako Biżewski,
• 1970: Książę sezonu jako robotnik,
• 1970: Wakacje z duchami (serial tv) jako przewodnik Miziak (odc. 1, 2, 3, 7),
• 1971: Na przełaj jako mężczyzna wyciągany przez strażaków z rudery,
• 1971: Obcy w lesie jako chłop przed sklepem,
• 1971: Przez dziewięć mostów jako sąsiad,
• 1971: Złote koło jako Konrad Zagórski, pacjent chory psychicznie,
• 1972: Perła w koronie,
• 1973: Chłopi,
• 1973: Czarne chmury (serial tv) jako więzień pruski,
• 1974: Ile jest życia (serial tv) jako staruszek, gospodarz Anny w Międzylesiu (odc. 5),
• 1974: Koniec wakacji jako staruszek na karuzeli,
• 1974: Wiosna panie sierżancie jako Ignacy Tumanek, śpiewak ludowy,
• 1974: Ziemia obiecana jako stary farbiarz,
• 1975: Doktor Judym jako obłąkana kobieta,
• 1975: Jarosław Dąbrowski,
• 1975: Noce i dnie jako chłop w Serbinowie,
• 1975: Ziemia obiecana (serial tv) jako stary farbiarz (odc. 1),
• 1976: Ostatnie takie trio jako starzec z kosą,
• 1976: Szaleństwo Majki Skowron (serial tv) jako kioskarz (odc. 6),
• 1978: Koty to dranie jako mężczyzna na bazarze,
• 1978: Rodzina Leśniewskich (serial tv) jako sąsiad Leśniewskich (odc. 1, 2),
• 1978: Zielona miłość (serial tv) jako „Dziadek”, pacjent w szpitalu,
• 1979: Aria dla atlety jako starzec na ulicy,
• 1979: Lekcja martwego języka jako pop,
• 1982: Krzyk jako pensjonariusz,
• 1982: Niech cię odleci mara jako Lubis,
• 1982: Przygrywka (serial tv) jako staruszek (odc. 1, 2, 4, 5),
• 1987: Jedenaste przykazanie jako malarz w kościele,
• 1987: Sonata marymoncka jako starzec,
• 1988: Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest… (Wherever You Are…) jako żebrak przed kościołem.

Taki wachlarz ról wskazuje na wszechstronność aktorską Dederki oraz jego zdolność do kreowania różnorodnych postaci, co sprawia, że jego dorobek filmowy jest niezwykle interesujący dla miłośników sztuki filmowej.

Ordery i odznaczenia

Witold Dederko został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które stanowią wyraz uznania dla jego osiągnięć. Wśród nich wyróżnia się kilka szczególnie istotnych medali i krzyży.

• srebrny Krzyż Zasługi, nadany 11 lipca 1955,
• medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany 19 stycznia 1955.

---

Oceń: Witold Dederko

---