Bohdan Korzeniewski

---

Życiorys

Bohdan Korzeniewski, wybitna postać polskiego teatru, przyszedł na świat w rodzinie urzędnika sądowego, Józefa, oraz nauczycielki, Stanisławy z domu Borell. Jego edukacja rozpoczęła się w domu, jednak w 1925 roku ukończył Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze w Siedlcach, zdobijając maturę, a następnie w 1930 roku zapisał się na Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Warszawskiego. W trakcie swojej kariery akademickiej aktywnie uczestniczył w działalności Akademickiego Związku Młodzieży Socjalistycznej. W latach 1932–1938 podejmował pracę w Bibliotece Narodowej, zdobywając wartość oraz doświadczenie, które owocowały w późniejszych latach.

W okresie 1933–1934 Korzeniewski wyjechał do Francji na stypendium, które zostało sfinansowane przez Fundusz Kultury Narodowej, co stanowiło istotny krok w jego rozwoju artystycznym. Od roku 1934 zaczął wykładać historię teatru w PIST, kontynuując tę działalność także w tajnych kompletach w trakcie okupacji niemieckiej. Wspólnie z Leonem Schillerem był jednym z inicjatorów podziemnej Tajnej Rady Teatralnej. Jego życie wciąż zmieniało się w dramatyczny sposób, gdyż został uwięziony w niemieckim obozie Auschwitz-Birkenau. Tylko dzięki międzynarodowym staraniom udało mu się ujść z rąk oprawców.

W czasie Powstania Warszawskiego Bohdan Korzeniewski pozostał w stolicy, głównie pracując w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego. Tam zadbał o to, aby chronić cenny dorobek biblioteki, co odbyło się za zgodą niemieckich władz, w styczniu 1945 roku. Po wojnie, jako specjalista w swoim zakresie, przystąpił do komisji weryfikującej, badając prace aktorów, którzy występowali w sztukach dopuszczanych przez okupanta i jednocześnie potępianych przez władze podziemne.

W 1946 roku objął stanowisko profesora w PWST, stając się wieloletnim dziekanem Wydziału Reżyserii. Korzeniewski w swojej pracy połączył kierowanie teatrami, takimi jak Teatr Narodowy i Polskim w Warszawie, z funkcjami edukacyjnymi. Ukończył studia doktoranckie w 1947 roku, na podstawie pracy dotyczącej Wojciecha Bogusławskiego, w kontekście powstania Teatru Narodowego.

W latach 1948–1980 wyreżyserował zarówno samodzielnie, jak i w współpracy, liczące się inscenizacje, adaptacje oraz opracowania teatralne, opiekując się aż 67 wystawieniami sztuk. Jego szczególne osiągnięcie to debiut reżyserski w 1948 roku, gdy wystawił Molierowską sztukę „Szkoła żon”. Wspomnienia aktorów, takich jak Andrzej Łapicki, malują wizerunek Korzeniewskiego jako pedagoga, który dbał o poprawność językową oraz formę artystyczną swoich uczniów.

W 1956 roku, wspólnie z Antonim Bohdziewiczem, zrealizował powojenną ekranizację „Zemsty” Aleksandra Fredry. Jego twórczość telewizyjna obejmowała również trzy sztuki wystawione w Teatrze Telewizji, a także tłumaczenia dzieł ważnych autorów rosyjskich i francuskich. Jego współpraca z Zbigniewem Raszewskim pozwoliła na współredagowanie „Pamiętnika Teatralnego”, a także pełnienie funkcji prezesa Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego przez dwanaście lat.

Dnia 23 sierpnia 1980 roku Korzeniewski włączył się w apel 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych, nawołując do dialogu ze strajkującymi robotnikami. Jego życie osobiste było również pełne wyzwań — dwukrotnie żonaty, po pierwsze z Ewą z domu Rostkowska, z którą miał córkę Małgorzatę oraz syna Tomasza. Drugą żoną Korzeniewskiego była Anna Kuligowska-Korzeniewska.

Ostatnie lata jego życia spędził w Warszawie, gdzie zmarł i został pochowany na cmentarzu komunalnym w Piasecznie (sektor F3-10-13). Jego dorobek artystyczny i edukacyjny pozostawił trwały ślad w polskim teatrze i kulturze.

Dorobek twórczy

Bohdan Korzeniewski, niezwykle utalentowany artysta, miał na swoim koncie bogaty dorobek twórczy, który obejmował zarówno dramaturgię, jak i literaturę. W jego teatralnym dorobku znajdziemy szereg znakomitych inscenizacji z lat 1948-1980. Poniżej przedstawiam zestawienie jego osiągnięć w tej dziedzinie:

• 1948 – Molier, Szkoła żon (2 razy),
• 1948 – Aleksandr Suchowo-Kobylin, Śmierć Tariełkina,
• 1948 – Jean Giraudoux, Amfitrion 38,
• 1949 – Jean Giraudoux, Amfitrion 38,
• 1949 – Aleksander Fredro, Mąż i żona,
• 1950 – Molier, Don Juan,
• 1951 – Juozas Baltušis, Pieją koguty,
• 1951 – Stefan Żeromski, Grzech,
• 1952 – Nikołaj Gogol, Rewizor,
• 1952 – Aleksander Fredro, Mąż i żona inscenizacja, reżyseria Jan Świderski,
• 1952 – Franciszek Zabłocki, Fircyk w zalotach reżyseria z Jackiem Woszczerowiczem,
• 1953 – Aleksander Fredro, Mąż i żona inscenizacja, reżyseria Eugeniusz Aniszczenko,
• 1953 – Juozas Baltušis, Pieją koguty opracowanie, reżyseria Julia Iberle,
• 1953 – Aleksander Fredro, Zemsta,
• 1953 – Stefan Żeromski, Grzech inscenizacja, reżyseria Adam Hanuszkiewicz,
• 1954 – Stefan Żeromski, Grzech inscenizacja, reżyseria Janina Orsza-Łukasiewicz,
• 1954 – Mikołaj Pogodin, Człowiek z karabinem,
• 1955 – Molier, Don Juan,
• 1956 – Molier, Szkoła żon,
• 1956 – George Bernard Shaw, Święta Joanna,
• 1956 – Jean Giraudoux, Amfitrion 38 inscenizacja, reżyseria Andrzej Dobrowolski,
• 1957 – Molier, Don Juan (wznowienie),
• 1957 – Aleksander Fredro, Mąż i żona,
• 1958 – Molier, Szkoła żon,
• 1958 – Jean Giraudoux, Wariatka z Chaillot,
• 1958 – Jean Giraudoux, Nie będzie wojny trojańskiej,
• 1959 – Zygmunt Krasiński, Nie-Boska Komedia,
• 1960 – William Szekspir, Sławna historia o Troilusie…,
• 1960 – William Szekspir, Makbet,
• 1961 – Aleksandr Suchowo-Kobylin, Śmierć Tariełkina,
• 1961 – Aleksandr Suchowo-Kobylin, Sprawa,
• 1962 – Eurypides, Medea opieka reżyserska, reżyseria Jerzy Markuszewski,
• 1962 – Stefan Żeromski, Grzech inscenizacja, reżyseria Ryszarda Hanin,
• 1962 – Aleksander Fredro, Mąż i żona inscenizacja, reżyseria Czesław Wołłejko,
• 1962 – Molier, Don Juan,
• 1963 – Aleksander Suchowo-Kobylin, Sprawa,
• 1963 – Giacomo Puccini, Gianni Schicchi,
• 1963 – Aleksander Fredro, Mąż i żona,
• 1963 – Béla Bartók, Zamek księcia Sinobrodego,
• 1963 – Adam Mickiewicz, Dziady,
• 1963 – Antoni Czechow, Iwanow opieka reżyserska, reżyseria Andrzej Ziębiński,
• 1964 – Władimir Majakowski, Łaźnia,
• 1964 – Stefan Żeromski, Wierna rzeka opieka reżyserska, reżyseria Jerzy Wróblewski,
• 1965 – William Szekspir, Sławna historia o Troilusie…,
• 1966 – Ilja Erenburg, Burzliwe życie Lejzorka Rojsztwańca opieka reżyserska, reżyseria Zdzisław Leśniak,
• 1967 – Isaak Babel, Zmierzch,
• 1968 – Molier, Łotrostwa Skapena,
• 1969 – Stanisław Wyspiański, Sędziowie opieka artystyczna, reżyseria Wojciech Jesionka,
• 1969 – Eurypides, Ifigenia w Aulidzie opieka artystyczna, reżyseria Wojciech Jesionka,
• 1970 – Molier, Łotrostwa Skapena,
• 1970 – Ecaterina Oproiu, Nie jestem wieżą Eiffela opieka reżyserska, reżyseria Jacek Gruca,
• 1970 – Carlo Gozzi, Księżniczka Turandot opieka reżyserska, reżyseria Wojciech Jesionka,
• 1971 – Jean Genet, Pokojówki opieka reżyserska, reżyseria Henryk Baranowski,
• 1971 – Christopher Marlowe, Tragiczne dzieje dra Fausta,
• 1972 – Nikołaj Gogol, Nos,
• 1973 – Tadeusz Nowak, A jak królem, a jak katem będziesz opieka reżyserska, reżyseria Janusz Nyczak,
• 1974 – Pierre Beaumarchais, Wesele Figara,
• 1975 – Jan Drda, Igraszki z diabłem opieka reżyserska, reżyseria Bohdan Cybulski,
• 1975 – Aleksandr Suchowo-Kobylin, Śmierć Tariełkina,
• 1976 – Molier, Grzegorz Niezguła,
• 1977 – Molier, Świętoszek,
• 1978 – Molier, Grzegorz Niezguła,
• 1979 – Aleksander Fredro, Mąż i żona,
• 1979 – William Szekspir, Sen nocy letniej,
• 1980 – Stanisław Ignacy Witkiewicz, Gyubal Wahazar,

W aspekcie literackim, Korzeniewski również pozostawił po sobie znaczące ślady, a jego prace obejmują:

• 1966 – Spory o teatr,
• 1973 – O wolność dla pioruna w teatrze,
• 1989 – Książki i ludzie.

Twórczość Bohdana Korzeniewskiego jest przykładem głębokiego zrozumienia sztuki teatralnej oraz potwierdza jego status jako jednego z czołowych twórców w polskim teatrze.

Ordery i odznaczenia

Bohdan Korzeniewski został uhonorowany wieloma odznaczeniami i medalami, które odzwierciedlają jego zasługi i wkład w życie społeczne oraz kulturalne. Poniżej przedstawiamy listę przyznanych mu orders:

• Order Sztandaru Pracy II klasy, 1959,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, 19 lipca 1954,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, 22 lipca 1953,
• Złoty Krzyż Zasługi, 11 lipca 1955,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, 19 stycznia 1955,
• Krzyż Armii Krajowej,
• Order Sztuki i Literatury, Francja, 1964.

---

Oceń: Bohdan Korzeniewski

---