Aleksander Fogiel

---

Wczesne lata i wojna

Urodziny Aleksandra Fogiela miały miejsce w rodzinie związanej z kolejnictwem. W szkole kształcił się w Technikum Kolejowym w Siedlcach oraz w Miejskiej Szkole Rysunku i Zdobnictwa w Warszawie. Jego kariera artystyczna rozpoczęła się od pracy jako dekorator teatralny, co trwało przez dwa lata. W swojej drodze artystycznej debiutował w teatrach Wojska Polskiego, występując w nich przez cały okres II wojny światowej jednocześnie jako aktor, scenograf oraz autor sztuk.

Fogiel łączył swoje obowiązki związane z życiem teatralnym z pracą na kolei. W okresie wojennym, na zlecenie gen. Karola Świerczewskiego, odegrał istotną rolę w zakładaniu Frontowego Teatru Artylerii 2 Armii Wojska Polskiego.

Po wojnie

Po zakończeniu II wojny światowej Aleksander Fogiel związał się z wieloma teatrami w Polsce, w tym we Wrocławiu, Poznaniu i Łodzi. W Szczecinie założył oraz kierował Teatrem Lalki i Aktora „Pleciuga”, gdzie w znaczący sposób wpłynął na rozwój lokalnej sceny teatralnej.

Podczas swojej pracy w szczecińskim teatrze zajmował się projektowaniem scenografii do przedstawień oraz wyreżyserował kilka sztuk, co przyczyniło się do wzbogacenia oferty artystycznej tego miejsca. Jego debiut filmowy miał miejsce w 1958 roku, kiedy to wystąpił w roli Apostoła w filmie Czesława Petelskiego pt. „Baza ludzi umarłych”.

W ciągu swojej kariery Fogiel zagrał w ponad stu produkcjach filmowych. Do najbardziej rozpoznawalnych jego ról należą postaci takie jak Maciek z Bogdańca w polskim filmie historycznym Aleksandra Forda „Krzyżacy” z 1960 roku, a także Sołtys w popularnej trylogii komediowej Sylwestra Chęcińskiego, która obejmowała filmy „Sami swoi”, „Nie ma mocnych” oraz „Kochaj albo rzuć”.

Życie prywatne

Aleksander Fogiel był osobą, której życie prywatne było związane z wieloma interesującymi faktami. Był żonaty z Celiną z Dąbrowskich i posiadał bogate relacje rodzinne w świecie sztuki. Jego stryjeczny brat, Mieczysław Fogg, zdobył popularność jako piosenkarz, co dodatkowo podkreśla artystyczne korzenie rodziny.

W jego rodzinie również pojawiło się wielu utalentowanych artystów. Dwaj synowie Fogiela, Andrzej (ur. 1941) oraz Tomasz (ur. 1953), są aktorami i śpiewakami. Andrzej występuje w Teatrze Muzycznym w Łodzi, a jego brat Tomasz występuje w Teatrze Muzycznym w Gdyni. Trzeci syn, Waldemar (1943–1976), również odnosił sukcesy, będąc tancerzem i choreografem.

Jego rodzinne dziedzictwo przetrwało również dzięki wnukowi Krzysztofowi Fogielowi, który jako aktor dziecięcy zyskał uznanie, występując w serialu Jerzego Gruzy zatytułowanym Czterdziestolatek. Postać Borysa, wnuka Stefana Karwowskiego, którą zagrał, pozostaje w pamięci widzów.

Po długim i pełnym osiągnięć życiu, Aleksander zmarł w wieku 86 lat w Łodzi. Pożegnano go w bardzo ważnym dla niego miejscu, ponieważ został pochowany na cmentarzu komunalnym na Dołach, w kwaterze XXV, w rzędzie 18, w grobie 21. Jego dorobek artystyczny i życie osobiste pozostaną na zawsze zapamiętane w polskiej kulturze.

Teatr

Oto lista znaczących instytucji teatralnych, które pośrednio lub bezpośrednio były związane z Aleksandrem Fogielem:

• Teatr Wojska Polskiego mieszczący się na Pradze w Warszawie,
• Teatr Garnizonowy zlokalizowany w Siedlcach,
• Frontowy Teatr Artylerii II Armii Wojska Polskiego, który działał w 1945 roku,
• Teatr Polski we Wrocławiu, czynny w latach 1947–1949,
• Teatr Dramatyczny w Częstochowie, funkcjonujący w okresie 1949–1951,
• Teatr Dramatyczny w Szczecinie, obecny w latach 1951–1959,
• Teatr Powszechny w Łodzi, działający w latach 1959–1961,
• Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi, który istnieje od 1961 do 1963 roku,
• Teatr Powszechny w Łodzi, pełniący swoją rolę od 1963 aż do 1979 roku,
• Teatr im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim, funkcjonujący w latach 1979–1981.

Filmografia

Filmografia Aleksandra Fogiela to niezwykle bogaty zestaw dzieł, które odzwierciedlają jego różnorodne talenty aktorskie oraz umiejętności w branży filmowej. W ciągu swojej kariery wziął udział w wielu znaczących projektach, które na stałe wpisały się w historię polskiego kina.

• Piękne dzieci (1993), etiuda szkolna, reż. J. Polkki,
• Przypadek Pekosińskiego (1993), reż. G. Królikiewicz – profesor,
• Jutro (1990), etiuda szkolna, reż. D. Gajewski,
• Magnat (1986), reż. F. Bajon – kucharz Alojzy,
• Kobieta z prowincji (1984), reż. A. Barański – ojciec Andzi,
• Marynia (1983), reż. J. Rybkowski – Jan, woźny w firmie Połanieckiego,
• Popielec 1982 – Gabor,
• Niech cię odleci mara (1982), reż. A. Barański – ksiądz,
• Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy (1981) – obrońca Wolfgang Arendt,
• Konopielka (1981), reż. W. Leszczyński – wójt,
• Klejnot wolnego sumienia (1981), reż. G. Królikiewicz – Jan Firlej,
• Rodzina Połanieckich (1978), reż. J. Rybkowski – Jan, woźny w firmie Połanieckiego,
• Znak orła (1977), reż. H. Drapella – Stańko,
• Kochaj albo rzuć (1977), reż. S. Chęciński – sołtys,
• Lalka (serial telewizyjny), reż. R. Ber – sędzia pokoju w procesach między Krzeszowską a studentami oraz Krzeszowską a Stawską,
• Beniamiszek (1976), reż. W. Olszewski – naczelnik,
• Nie ma mocnych (1974), reż. S. Chęciński – sołtys,
• Kopernik (1972) – złotnik, ojciec Anny (odc. 3),
• Kopernik (1972), reż. E. Petelska i Cz. Petelski – złotnik, ojciec Anny,
• Chłopi (1972), reż. J. Rybkowski – Balcerek,
• Antek (1971), reż. W. Fiwek – kowal,
• Rzeczpospolita babska (1969), reż. H. Przybył – starosta,
• Do przerwy 0:1 (1969) – Łopotek,
• Przygody pana Michała (1969) – szlachcic w karczmie,
• Lalka (1968), reż. W. J. Has – Szprot,
• Z przygodą na ty (1968), reż. W. Berestowski – leśniczy (odc. 2),
• Stawka większa niż życie (1968), reż. Andrzej Konic – pułkownik LWP (odc. 17),
• Żywot Mateusza (1967), reż. W. Leszczyński – gospodarz,
• Sami swoi (1967), reż. S. Chęciński – sołtys,
• Jowita (1967), reż. J. Morgenstern – prezes klubu,
• Piekło i niebo (1966), reż. Stanisław Różewicz – mieszkaniec nieba,
• Niewiarygodne przygody Marka Piegusa – Bolesław Puchatek, sierżant MO (odc. 9),
• Don Gabriel (1966), reż. Ewa i Czesław Petelscy – Taborek, sąsiad Tomickiego,
• Wyspa złoczyńców (1965), reż. S. Jędryka – komendant MO,
• Kapitan Sowa na tropie (1965) – „Bongo” (odc. 2),
• Rękopis znaleziony w Saragossie (1965), reż. Wojciech Jerzy Has – szlachcic walczący z ojcem Alfonsa van Wordena,
• Sobótki (1965) – radziecki oficer,
• Agnieszka 46 (1964), reż. S. Chęciński – Paszczuk,
• Skąpani w ogniu (1963), reż. J. Passendorfer – porucznik Milutin,
• Naganiacz (1963), reż. E. Petelska i Cz. Petelski – Budyta,
• Ogniomistrz Kaleń (1961), reż. E. Petelska i Cz. Petelski – karczmarz Szponderski,
• Złoto (1961), reż. W. J. Has – Stary,
• Historia żółtej ciżemki (1961), reż. S. Chęciński – starszy strażnik grodu w Myślenicach,
• Szklana góra (1960), reż. P. Komorowski – ojciec,
• Szatan z siódmej klasy (1960), reż. M. Kaniewska – ksiądz,
• Krzyżacy (1960), reż. A. Ford – Maćko z Bogdańca,
• Historia współczesna (1960), reż. W. Jakubowska – Antoni Wesołek,
• Krzyż Walecznych (1958), reż. K. Kutz – Buśko,
• Baza ludzi umarłych (1958), reż. Cz. Petelski – „Apostoł”.

Dzięki różnorodności ról oraz projektów, w których brał udział, Fogiel stał się ważną postacią w polskiej kinematografii, inspirując kolejne pokolenia artystów.

Polski dubbing

W historii polskiego dubbingu Aleksander Fogiel odgrywał znaczącą rolę, użyczając swojego głosu różnym postaciom w popularnych filmach animowanych. Jego dorobek obejmuje wiele znanych tytułów, które do dziś cieszą się uznaniem widzów.

• 1962: Pinokio – Woźnica,
• 1966: 101 dalmatyńczyków – Pułkownik (pierwsza wersja dubbingowa),
• 1969: Miecz w kamieniu – Ector (pierwsza wersja dubbingowa).

Odznaczenia

Aleksander Fogiel, znany ze swoich wyróżnień, dorobił się wielu znaczących odznaczeń w swoim życiu.

• krzyż oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• złoty Krzyż Zasługi (1973),
• medal 10-lecia Polski Ludowej,
• medal 40-lecia Polski Ludowej,
• odznaka honorowa miasta Łodzi (1966),
• medal 200-lecia Stanów Zjednoczonych.

---

Oceń: Aleksander Fogiel

---