Teodor Roland

---

Życiorys

Teodor Roland był synem urzędnika Artura Konopki oraz Felicji z Synakiewiczów. Po tragicznej śmierci rodziców, młody Teodor trafił pod opiekę rodziny Dubieckich, ziemian, u których dorastał. Następnie kształcił się w Warszawie, gdzie uczęszczał do gimnazjum, co umożliwiło mu zdobycie solidnych podstaw edukacyjnych.

W branży aktorskiej zyskał pierwsze umiejętności pod okiem Władysława Szymanowskiego, który był związany z Warszawskimi Teatrami Rządowymi. Debiut na scenie odbył się latem 1884 roku w warszawskim teatrze ogrodowym Belle Vue, gdzie występował pod nazwiskiem Konopka. Po chwili musiał jednak udać się do Krakowa, aby uniknąć służby wojskowej w armii rosyjskiej, co znacząco wpłynęło na jego dalszą karierę.

Do roku 1891 był związany z teatrem krakowskim, brał udział w licznych wyjazdach estradowych, odwiedzając takie miejsca jak Częstochowa, Krynica, czy Szczawnica. W 1891 roku podjął decyzję o przeprowadzce z Krakowa, przyjmując nowe nazwisko Roland, które odtąd nosił zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym. W ciągu kolejnych sześciu miesięcy występował w polskim teatrze w Petersburgu, następnie w Rydze, Mitawie oraz Lipawie, a także ponownie w Petersburgu, gdzie zyskał uznanie w wielu miastach Rosji.

Po powrocie do Warszawy w 1893 roku, został członkiem zespołu Warszawskich Teatrów Rządowych. Od 1918 roku występował w Teatrze Rozmaitości, a od 1924 roku w Teatrze Narodowym. W stolicy świętował dwa jubileusze swojej kariery aktorskiej – 25-lecie w 1910 roku oraz 35-lecie w 1923 roku. Zakończenie kariery zawodowej przypadło na 1925 rok.

Roland cieszył się dużym uznaniem, posiadając bogaty repertuar ról, w tym dramatycznych, komediowych oraz romantycznych, występując w sztukach zarówno współczesnych, jak i kostiumowych. Do jego najważniejszych ról należą m.in. Maciuś w Zaczarowanym koleLucjana Rydla, tytułowy Mazepa w dramacie Juliusza Słowackiego, Wołodyjowski w adaptacjach Trylogii Henryka Sienkiewicza oraz Kościuszko w przedstawieniu pod Racławicami Władysława Anczyca, a także Wacław w Zemście Aleksandra Fredry. Był również znanym recytatorem poezji romantycznej, co podkreślało jego wszechstronność artystyczną.

Od 1911 roku związał się z kinematografią, w którym wystąpił w takich filmach jak Dzieje grzechu (1911, reż. A. Bednarczyk), Sąd Boży (1911, reż. S. Knake-Zawadzki), oraz Pan Tadeusz (1928, reż. R. Ordyński). Oprócz kariery aktorskiej, działał jako nauczyciel aktorstwa, m.in. w Klasie Dramatycznej przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym i Warszawskiej Szkole Dramatycznej. Jego zaangażowanie w życie teatralne potwierdzał członkostwem w Związku Artystów Scen Polskich, gdzie uzyskał tytuł zasłużonego członka organizacji w 1922 roku. Wyróżniony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski 2 maja 1924 roku, zostawił po sobie niekwestionowany ślad w historii polskiej sceny.

Roland zmarł, a jego ostatnim miejscem spoczynku stał się cmentarz na Powązkach (kwatera L-1-22). Życie osobiste Teodora było równie interesujące, gdyż 15 sierpnia 1895 roku poślubił Helenę Marię Szymborską (ur. 1872, zm. 1952), również aktorkę, która później znana była jako Helena Rolandowa. Tradycje aktorskie rodziny kontynuowali jego dwaj synowie, Witold i Jerzy, co świadczy o długotrwałych wpływach artystycznych w ich rodzinie.

---

Oceń: Teodor Roland

---